نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران.

2 دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، ایران(نویسنده مسئول)

3 گروه اجتماعی معاونت بهداشتی کرمانشاه

4 معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی کرمان

چکیده

فعالیت زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه اسلامی، از صدر اسلام تاکنون از واقعیت‌های غیرقابل‌انکار تاریخ اسلام و ایران است. هرچند اسلام با حضور زنان در جنگ‌ها به‌عنوان رزمنده مخالف است، اما در مواردی که این اقدام به‌منظور دفاع از جان خویش یا دفاع از وجود مبارک پیامبر (ص) انجام‌شده، مخالفتی ابراز نشده است. از همان صدر اسلام، زنان شهادت‌طلب و ایثارگر حتی در بحرانی‌ترین شرایط از بذل جان و فداکاری در راه اسلام دریغ نداشتند. حماسه پرشور کربلا و ایثارگری‌های زینب (س) و دیگر زنان چون مادر وهب (دختر عبد، از بنی کلب، همسر عبدالله بن عمیر کلبی) جلوه‌ای از روح شهادت‌طلبی در زنان مسلمان است. هدف از این مطالعه بررسی نقش روحیه ایثار و شهادت زنان ایرانی در ادوار مختلف بود. روش پژوهش به شکل کتابخانه‌ایی بود که در آن برای یافتن مستندات، از مطالعه کتب مربوط و جست‌وجو در پایگاه‌های داده داخلی با استفاده از کلیدواژه‌های مرتبط انجام گرفت؛ که نتایج جست‌وجو نشان داد زنان ایران اسلامی چه در زمان مشروطه و چه در انقلاب اسلامی یا جنگ تحمیلی، با الگوپذیری از حضرت زینب (س) همواره در کنار مردان خود وگاهی جلوتر از آنان، از آزمون صبر و استقامت و ایثار و شهادت‌طلبی، سربلند بیرون آمده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Women, Self-sacrifice and Martyrdom in the Contemporary Period

نویسندگان [English]

  • Keivan Shabani 1
  • Sara Nezhadi 2
  • Farzaneh zeinalabedini 3
  • Masoumeh Hasanzadeh 4

1 Assistant Professor, Faculty of Sports Sciences, Razi University of Kermanshah, Iran.

2 School of Medicine, Kermanshah University of Medical Sciences, Iran (Corresponding Author).

3 Kermanshah Health Department Social Group.

4 Vice Chancellor for Research and Technology of Kerman University of Medical Sciences.

چکیده [English]

The activity of women in various political, social and cultural fields of Islamic society, from the beginning of Islam until now, is one of the undeniable realities of the history of Islam and Iran. Although Islam opposes the presence of women in wars as combatants, no objections have been expressed in cases where this action has been taken in order to defend one's life or the existence of the Holy Prophet (PBUH). From the very beginning of Islam, martyrdom-seeking and self-sacrificing women did not hesitate to sacrifice their lives and sacrifice for the sake of Islam, even in the most critical circumstances. The passionate epic of Karbala and the sacrifices of Zainab (PBUH) and other women such as Wahb's mother (daughter of Abd, from Bani Kalb, wife of Abdullah bin Umayr Kalbi) is a manifestation of the spirit of martyrdom in Muslim women. The purpose of this study was to investigate the role of self-sacrifice and martyrdom of Iranian women in different eras. Library research method has been usedin which for finding documents, related books were studied and searched in internal databases using related keywords; The research results showed that the women of Islamic Iran, whether during the constitutional period or during the Islamic Revolution or the imposed war, by following the example of Hazrat Zainab (PBUH), came out  always proud of the test of patience, endurance, self-sacrifice and martyrdom alongwith their husbands and sometimes ahead of them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women's sacrifice
  • Women's martyrdom
  • Culture of sacrifice
  • Ashura
  • Constitution
  • Islamic Revolution
  • Imposed War
منابع و مأخذ
 
 
ابن اثیر، علی بن ابی کرم (1364). الکامل فی التاریخ، ترجمۀ علی خلیلی، تهران: انتشارات علمی.
ابن سعد،  محمد (1389).  طبقات الکبری، ترجمۀ محمد عبدالقادر عطا، بیروت: انتشارات دارالکتب العلمیه.
 ابن هشام، محمدبن عبدالملک (1363). السیره النبویه، ترجمۀ مصطفی السقا، قم، انتشارات ایران.
 اجتهادی، مصطفی (1382). دایره‌المعارف زن ایرانی، تهران: مرکز امور مشارکت زنان.
دلم، اسکندری (1375). اسرار زندان اوین، تهران: انتشارات بهروز.
 اسمائیل‌پور، محمدمهدی (1385). ایثار و عرفان، شیراز: نوید شیراز.
آفاری، ژانت (1375). انجمن‌های نیمه سری زنان در نهضت مشروطه، ترجمۀ دکتر جواد یوسفیان، تهران: نشر نو.
 امیرخیزی، اسمائیل (1356). قیام آذربایجان و ستارخان، تهران: نشر آیدین.
 امین، سیدمحسن (1361). اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
 مرکز بررسی ‌اسناد تاریخی ‌وزارت‌ اطلاعات (1379). انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی.
 انیس، ابراهیم (1372). معجم الوسیط، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
 معاونت ‌پژوهشی ‌موسسه ‌تنظیم ‌و نشر آثار امام‌خمینی(س)؛ بنیاد شهید انقلاب ‌اسلامی (1386). ایثار و شهادت در مکتب امام خمینی (ره)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
 پاولویچ، میخائیل (1357). سه مقاله درباره مشروطه ایران، ترجمۀ محمدباقر هوشیار، تهران: انتشارات امیر کبیر.
جزایری، سیدمحمدعلی (1382). دروس اخلاق اسلامی، قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
حسینی، مهری (1381). مثنوی کربلا در کربلا، تهران: نشر پردیسان.
نخعی، هادی؛ محمد درودیان و مهدی انصاری (1390). خرمشهر در جنگ طولانی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ.
خمینی، سیدروح‌الله (1368). صحیفه نور، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
 دانش، سیدمحمدکاظم (1378). سیمای فداکاران، تهران: انتشارات جهان‌آرا.
دهخدا، علی‌اکبر (1372). لغت‌نامه، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
دولت‌آبادی، یحیی (1361). تاریخ معاصر یا حیات یحیی، تهران: نشر عطار.
 رکن‌زاده آدمیت، محمدحسین (1375). فارس و جنگ بین‌الملل، تهران: اقبال.
 سانا ساریان، الیز (1384). جنبش حقوق زنان (طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 1357)، ترجمۀ نوشین احمدی خراسانی، تهران: نشر اختران.
سپهر، عبدالحسین (1336). ایران در جنگ بزرگ، تهران: انتشارات بانک ملی.
سیاح، احمد (1373). فرهنگ بزرگ جامع نوین، ترجمۀ المنجد، تهران: انتشارات اسلام.
طبری،  محمد بن جریر (1370). تاریخ الامم والملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت: نشر دارالتراث.
عافیت، محمدرضا (1352). سردار ملی، ستارخان، تبریز: اندیشه.
 علامه امینی (1379). ریاض الانس، قم: انتشارات انصاری.
کاساکوفسکی، کلنل (1353). خاطرات کاساکوفسکی، ترجمۀ عباس قلی جلی، تهران: نشر سیمرغ.
 کرمانی، ناظم الاسلام (1362). تاریخ بیداری ایرانیان، تهران: نوین.
 مامقانی، عبدالله (1385). تنقیح المقال، قم: نشر آل بیت (ع).
محلاتی، ذبیح‌الله (1385). ریاحین الشریعه، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه.
مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
معاصر، حسن (1353). تاریخ استقرار مشروطیت در ایران، تهران: نشر ابن‌سینا.
 معصومی، امیر(1381). زنان جنگ، تهران: انتشارات سازمان سیاسی و عقیدتی ارتش.
 مقریزی، احمد بن علی(1378). إمتاع الاسماع، تحقیق وتعلیق محمدعبدالحمیدالنمیسی، بیروت:  انتشارات دارالکتب العلمیه.
ناهید، عبدالحسین (1360). زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز: نشراحیاء.
واقدی، محمدبن عمر (1376). المغازی، قم:  نشر بوستان کتاب قم.
غضنفری، سعادت (1389). زنان، ایثار و شهادت در دوره معاصر، تهران: راسخون
ابراهیمی، نبی‌الله و فاطمه خزاعی (1390). زن؛ ایثار و شهادت، همایش ملی فرهنگ ایثار و شهادت، قم: دانشکده اصول دین.
شرفی، مجتبی (1390). حجاب و عفاف و نقش آن در ترویج فرهنگ ایثار و پایداری، همایش ملی فرهنگ ایثار و شهادت، قم: دانشکده اصول‌الدین.
یزدان‌پناه قره‌تپه، زهره (1390). زنان عاشورایی، تهران:  نشر هلال.