انقلاب اسلامی و فعالیت های فرهنگی هدفمند «با تاکید بر مفهوم عدالت»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه فرهنگ هنر ارتباطات moharramitohid@yahoo.com.

چکیده

ایدۀ فعالیت فرهنگی از درون و ذهن انسان آغاز می‌شود و باهدف روشنگری و پرورش روح پیام و معنایی را به‌طور هدفمند به مخاطب ارائه می‌کند. تعالی‌بخش بودن این پیام‌ها برای ارتقاء جامعه از دغدغه‌های همیشگی بشر بوده است. موضوعی که در گفتمان انقلاب اسلامی همواره مدنظر بوده و در آموزه‌های اسلامی‏ از آن به‌عنوان «حیات طیبه» یاد می‌شود. عدالت اجتماعی موجب توسعه همه‌جانبه جامعه می‏شود؛ اما در مقابل این اشاعه تبعیض و احساس محرومیت است که صلح، حمایت از کار، رشد آزاد، هویت و دانش، مشروعیت، وحدت ملی و غیره را به مخاطره می‏‏اندازد و حیات طیبه تحقق پیدا نمی‌کند. از طرفی با توسعه و گسترش ابعاد مختلف زندگی بشر، دایره شمول مفهوم عدالت افزایش یافته است و دیگر ظلم و بی‌عدالتی به عمل مستقیم فرد محدود نمی‏شود، بلکه نادیده گرفته شدن خیرعمومی در اقدامات اجتماعی، می‏تواند از مصادیق ظلم باشد. بر همین اساس، مقاله پیش‌رو، باهدف تحریک اذهان و توجه مراکز علمی و سیاست‌گذاری کشور به موضوع فعالیت‌های فرهنگی هدفمند و مسئله عدالت، سعی دارد در حد توان به چگونگی فعالیت‌های فرهنگی عدالت محور پس از انقلاب اسلامی پاسخ دهد؟ نوع تحقیق کاربردی _ توسعه‌ایی بوده و روش آن اسنادی و کتابخانه‌ای می‌باشد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد؛ باوجود آرمان‌های عدالت خواهانه انقلاب اسلامی خیرعمومی به‌طور منسجم و سازمان‌یافته بهبود نیافته است و همچنان نیازمند توسعه و گسترش فعالیت‌های فرهنگی عدالت محور برای ارتقاء جامعه هستیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Islamic Revolution and purposeful cultural activities with an emphasis on the concept of justice

نویسنده [English]

  • Tohid Moharrami
Assistant Professor at the Institute of Culture, Art and Communication. moharramitohid@yahoo.com.
چکیده [English]

The idea of ​​cultural activity begins from within the human mind. It has a symbolic format and purposefully presents a message and meaning to the audience with the aim of enlightenment and cultivating the spirit. The transcendence of these messages for the betterment of society has been one of the constant concerns of human beings, a subject that has always been considered in the discourse of the Islamic Revolution and is referred to in Islamic teachings as "good life". Social justice leads to the development of society, but it is the spread of discrimination and the feeling of deprivation that endangers peace, identity and knowledge, legitimacy, national unity, etc., and a good life is not realized. On the other hand, with the development of human life, the scope of the concept of justice has increased, and in addition to individual action, the neglect of public good in social actions can be examples of oppression. Accordingly, the present article, therefore, with regard to the scientific and policy-making centers of the country on the subject of cultural activities, tries to respond as much as possible to justice-oriented cultural activities after the Islamic Revolution? The type of research is applied-developmental and its method is documentary and library. The findings of this study show; Despite the justice-seeking ideals of the Islamic Revolution, the public good has not improved in a coherent and organized manner, and we still need to develop and expand justice-oriented cultural activities to promote society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Revolution
  • purposeful cultural activities
  • Islamic Republic
  • justice
  • public good
منابع و مأخذ
قرآن کریم
ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، حکمت 437، ج 8.
اترک، حسین (۱۳۹۲). «معانی عدالت در اخلاق اسلامی»، فصلنامه فلسفه و الاهیات نقد و نظر، شماره 69: 129-102. 
آیت‌الله خامنه‌ای، علی (1370). پیام به مناسبت دومین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره)، 13/3/1370،
 khamenei.ir
آیت‌الله خامنه‌ای، علی (1388). بیانات رهبری در دیدار اعضای هیئت دولت، 8/3/1388،  khamenei.ir
آیت‌الله خامنه‌ای، علی (1388). بیانات رهبری در دیدار اعضای هیئت دولت، 16/6/1388،  khamenei.ir
آیت‌الله خامنه‌ای، علی (1389). بیانات رهبری در دیدار اعضای هیئت دولت، 8/6/1389، khamenei.ir
بهنام، جمشید (1375). ایرانیان و اندیشه تجدد، تهران: نشر فرزان
تراسبی، د (1389). اقتصاد و فرهنگ، ترجمۀ کاظم فرهادی. تهران: نشر نی
توسلی‌رکن‏آبادی، مجید و محمد شجاعیان (1392). «نظریه عدالت سندل و چند فرهنگ‏گرایی»، فصلنامه مطالعات فرهنگ - ارتباطات، شماره 22: 180-157.
جهانبگلو، رامین (1380). ایران و مدرنیته، تهران نشر گفتار.
جوادی آملی، عبدالله (1388) ت. اسلام و روابط بین‏الملل، محقق محمدحسین الهی‏زاده، قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389) الف. انتظار بشر از دین، محقق مصطفی‏پور، قم: انتشارات اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1389) پ. دنیاشناسی و دنیاگری در نهج‏البلاغه، محقق عباس رحیمیان، قم: انتشارات اسراء.
حسینی‏پور سی‏سخت، نیکنام و سهیلا کیاسی (1392). صنایع فرهنگی، صنایع خلاق، تهران: انتشارات فرهنگ مانا.
خواجه سروی، غلامرضا (1386)، «فراز و فرود گفتمان عدالت در جمهوری اسلامی ایران»، تهران: دانش سیاسی، شماره 2: 35-5.
رشیدپور، علی (1388). «بررسی میزان مصرف کالاهای فرهنگی در بین دانش‏آموزان شاهد استان لرستان»، مجله مدیریت فرهنگی، شماره 6: 74-55.
شفیع‏آبادی، عبدالله؛ احمد برجعلی؛ فریبرز باقری؛ معصومه اسمعیلی و عاطفه نژادمحمد نامقی (1393)، «ساختار و الگوی کیفیت زندگی اسلامی مبتنی بر دیدگاه آیت‏الله جوادی آملی»، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، شماره 22:  26-7.
صالحی امیری، سیدرضا و امیر عظیمی (1387). مبانی سیاست‌گذاری و برنامه‏ریزی فرهنگی، تهران: پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، گروه پژوهش‏های فرهنگی و اجتماعی
صحیفه امام خمینی (ره)، تاریخ مراجعه 6/6/ 1399، http://www.tebyan.net
صفرپناهی، محمدحسین (1385). «اثر انقلاب اسلامی ایران در نظریه‌های تبیینی وقوع انقلابات»، فصلنامه پِژوهش حقوق و سیاست، شماره 21.
عظیمی آرانی، حسین (1387). مدارهای توسعه نیافتگی در اقتصاد ایران، تهران: نشر نی
فرخی، میثم، مهدی نادری‌نژاد (1398). «تحولات سیاست‌گذاری فرهنگی شبکه‌های اجتماعی مجازی در جمهوری اسلامی ایران: موردمطالعه تحلیل اسناد بالادستی 1370-1369»، تهران: فصلنامه مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، شماره 48:
مازندرانی، ملا محمدصالح، شرح اصول کافی، جلد ۹.
محرمی، توحید (1383). «هویت ایرانی اسلامی ما»، مندرج در مجموعه؛ «هویت در ایران»، با اهتمام: علیخانی، علی‏اکبر، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی.
محرمی، توحید (1394). نظارت بر قدرت سیاسی در اسلام، تهران: انتشارات تقریر.
محرمی، توحید (1395). عراق جدید و امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
محرمی، توحید (1398). مطالعه ابعاد امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
محرمی، توحید (1397). «آینده امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی و تحقق تمدن نوین ایرانی اسلامی»، دوفصلنامه مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی،  شماره 1: 89-65.
محمدپور، سمانه و بدرالدین اورعی یزدانی (1394). عدالت اجتماعی در مدیریت اسلامی (با تکیه براندیشه امیر المومنین (ع)، دومین همایش بین‌المللی مدیریت و فرهنگ توسعه، تهران: موسسه سفیران فرهنگی مبین.
مختاری، مرضیه و جواد نظری (1389). جامعه‏شناسی کیفیت زندگی، تهران: انتشارات جامعه‏شناسان.
مطهری، مرتضی (1372). پیرامون انقلاب اسلامی، ج 9، تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1353). عدل الهی، ج 3، تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1378). مجموعه آثار ، ج 8، ج 23، ج 15 و ج 26، تهران: انتشارات صدرا.
ملکوتیان و دیگران (1388). «تحلیل سازه انگارانه تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر آمریکای لاتین»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، شماره 4: 24-1.
نجفی، زین‏العابدین (1391). «مفهوم‏شناسی واژه عدالت در فقه امامیه»، فصلنامه انسان‏پژوهی دینی، شماره 28: 170-141.
نقیب‏السادات، رضا (1388). «اقتصاد فرهنگ و صنایع فرهنگی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 16: 15-4.
همایون، محمدهادی و حامد فروزان (1388). «تبیین رابطه مطلوب حکومت و فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران»، تهران، دو فصلنامه دین و ارتباطات، شماره 36-35: 92-63.
واعظی، احمد (1390). بررسی «عدالت» در اندیشه آیت‌الله خامنه‌ای،khamenei.ir.
وحدت، فرزین (1382). رویارویی فکری ایران با مدرنیت، ترجمۀ مهدی حقیقت‌خواه تهران، ققنوس.
وحید، مجید (1382). سیاست‌گذاری و فرهنگ در ایران امروز، تهران:  مرکز بازشناسی اسلام و ایران، انتشارات باز.
http://mf.farhangoelm.ir سامانه مهندسی فرهنگی
Unesco (2005), International Flows of Selected Cultural Goods and Services, 1994-2003: Defining and capturing the flows of global cultural trade, Unesco Institute for Statistics, Montral.
Schuessler, K.F. Fisher, G.A (1985), “Quality of life research and sociology”, Annual review of sociology, No 11.
Schalock, R.L (2004), “The concept of quality of life: what we know and do not know”, Journal of intellectual disability research, No 43.
Schalock, R.L (1999), “Threedecades of quality of life”, Focus on Autism and other development disabilities, No 15.
Wood, D.S (1991), “Assessing quality of life in clinical research from where have we come and where are we going”, Journal of clinical epidemiology, No 52.