«معنویت سیاسی و منبع الهام»؛ گفتمان دفاع مقدس از منظر امام خمینی(ره) و آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری مدیریت رسانه، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، ایران (نویسنده مسئول) ah.tamannaei@gmail.com

2 استادیار و مدعو دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی؛ دانشکده امنیت و مدیریت، ایران. Hossein.sari@yahoo.com

3 دانش‌آموخته دکتری سیاست‌گذاری عمومی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، ایران. mohammad_jalalirad@yahoo.com

چکیده

 جنگ تحمیلی به‌عنوان یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران، از مناظر مختلف موضوعی قابل پژوهش و مطالعه است. در این مقاله سؤال پیش‌رو، نظام گفتمانی رهبران انقلاب اسلامی ایران در موضوع دفاع مقدس است. در شرایطی که روایت‌های متنوع و بعضاً متعارضی از جنگ تحمیلی در رسانه‌های مختلف به مخاطبان گوناگون ازجمله مخاطبان جوان که جنگ را تجربه نکردند، عرضه می‌شود، شناسایی نظام گفتمانی امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اهمیت می‌یابد. این نظام‌های گفتمانی می‌تواند راهنمایی برای چگونگی فهم جنگ تحمیلی و ابعاد مختلف آن باشد. برای رسیدن به این مقصود، بیانات امام خمینی(ره) و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اعم از سخنرانی و پیام‌های شفاهی و مکتوب استخراج و پس از احصا مضامین اولیه، دال‌های اصلی شناسایی و نحوه مفصل‌بندی آن تشریح شد. در گفتمان امام خمینی(ره)، دال‌های «رویارویی حق علیه باطل»، «ایستادگی در برابر استکبار»، «پرهیز از صلح خائنانه و تحمیلی»، «پیشرفت مادی و معنوی» و «شهادت سعادت ابدی» حول دال مرکزی «معنویت سیاسی» مفصل‌بندی شده است و در گفتمان رهبر معظم انقلاب نیز دال‌های «جنگ‌افروزی برای نابودی انقلاب»، «شکوفایی استعدادها و رشد معنوی»، «ایران در برابر دنیا»، «ایمان و ایثار»، «قدرت بازدارنده» و «روایت زیبایی‌ها» حول دال مرکزی «منبع الهام‎بخش» مفصل‌بندی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

"Political spirituality and source of inspiration"; The discourse of sacred defense from the perspective of Imam Khomeini and Ayatollah Khamenei

نویسندگان [English]

  • amirhossein tamannaei 1
  • hossein sari 2
  • mohammad sadegh jalalirad 3
1 PhD candidate in media management, Faculty of Management, University of Tehran. Iran (Corresponding Author)ah.tamannaei@gmail.com
2 Assistant and Visiting Professor of National Defense and Strategic Research Institute; Faculty of Security and Management, Iran. Hossein.sari@yahoo.com
3 PhD candidate in public policy, Faculty of Law, Theology and Political Sciences, Science and Research Unit, Islamic Azad University. Iran mohammad_jalalirad@yahoo.com
چکیده [English]

The imposed war as one of the turning points of the contemporary history of Iran is a topic that can be researched and studied from different perspectives.The subject of this article is to identify the discourse of Iranian leaders about the Iran-Iraq war. In a situation where diverse and sometimes conflicting narratives of the Iran-Iraq war are published in different media, it becomes important to identify the discourse system of Imam Khomeini and the supreme leader of the revolution.These discourse systems can be a guide for how to understand war and its different dimensions. In order to achieve this purpose, the statements of Imam Khomeini and Ayatollah Khamenei were extracted from speeches and oral and written messages. Then the primary themes were identified and at the end the main signifiers were identified and the way of articulation was explained. In Imam Khomeini's speech, the main signs are: "confrontation of truth against falsehood", "standing against arrogance", "avoiding treacherous and imposed peace", "material and spiritual progress" and " martyrdom". These signs are articulated around the nodal point of "political spirituality".In Ayatollah Khamenei's speech, the main signs are: "war to destroy the Islamic Revolution", "flourishing of talents and spiritual growth", "Iran against the world", "faith and sacrifice", "restraining power" and "narrative of beauty". These signs are articulated around the nodal point of "Source of inspiration".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sacred defense
  • discourse analysis
  • political spirituality
  • source of inspiration
منابع و مأخذ
 
ازکیا، مصطفی؛ حسین دانش‌مهر، رشید احمدرش (1392). «توسعه و تناقشات پارادایمی جدید(جلد اول)»، تهران: انتشارات کیهان.
امامی، امیرضا، زارع، فاطمه (1399). «معنویت سیاسی و هویت نظام جمهوری اسلامی ایران»، مقاله ارائه شده در  دومین کنفرانس بین المللی دین، معنویت و کیفیت زندگی، تهران: سازمان بین المللی مطالعات دانشگاهی. بازیابی شده در https://civilica.com/doc/1246950/.
آقاگل‌زاده، فردوس (1390). «تحلیل انتقادی گفتمان»، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی .
تاجیک، محمدرضا و جواد رمضان نژاد (1393). «تحلیل گفتمان تلویزیون بی بی سی فارسی درباره جنگ عراق با ایران»، فصلنامه رسانه، شماره 1: 20-5.
تاجیک، محمدرضا و محمد روزخوش (1387). «بررسی نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، شماره 61: 127-83.
التیامی‌نیا، رضا (1400). «تحلیل گفتمانی و جامعه شناختی دفاع مقدس و تأثیر آن در تقویت همبستگی، وحدت و قدرت ملی»، فصلنامه علمی پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره 1: 35-9.
حسینی‌زاده، سیدمحمدعلی،(1384). «نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 28: 212-181.
خنیفر، حسین و ناهید مسلمی(1396). «اصول و مبانی روشهای پژوهش کیفی»، تهران: انتشارات نگاه دانش.
ذوالفقاری کیان، مهلا و لیلا ثمنی (1399). «تحلیل گفتمان رهبر معظّم انقلاب اسلامی در شاخص‌های زن منتظر»، دوفصلنامه علمی-تخصصی پژوهش‌های اسلامی زن و خانواده، شماره 2: 172-133.
رضائی‌پناه، امیررضا و سمیه شوکتی‌مقرب (1395)، «تحلیل گفتمان سیاسی»، تهران: انتشارات تیسا.
سلطانی، علی اصغر(1387). «قدرت،گفتمان و زبان: ساز و کارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران»، تهران: نشر نی.
سلطانی، سیدعلی اصغر و امیرعلی تفرشی (1394). «تحلیل گفتمان برنامه‌های تولیدی شبکه من و تو». فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، شماره 3: 164-125.
صباحی، مجتبی، محمدی، داود و احسان جعفری‌فر(1401). «بررسی مبانی فکری راهبرد دفاعی از دیدگاه حضرت امام خامنه‌ای(مدظله العالی)»، فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس، شماره 1: 191-167.
غفاری‌قدیر، جلال و بهروز یاوری (1396). «بازنمایی دوران دفاع مقدس (جنگ عراق و ایران) در سایت و شبکه بی‌بی‌سی فارسی»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، شماره 1: 164-133.
فرامرزیانی، سعید. پروانه فرامرزیانی و بهنام رضا قلی‌زاده (۱۳۹۶). «گفتمان‌شناسی رسانه‌های خبری»، انتشارات سیمای شرق.
فلیک، اووه (۱۳۹۲). «درآمدی بر تحقیق کیفی». ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشرنی.
کامکار، مهدی، بلندیان، غلامحسین و تقی بختیاری(1395). «گفتمان مقام معظم رهبری (مدظله العالی) در امور مهاجرین و اتباع خارجی»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، شماره 64: 75-47.
کسرایی، محمدسالار (1389)، نظریه‌ی گفتمان لاکلا و موفه، ابزاری کارآمد در فهم تبیین پدیده‌های سیاسی، نامه سیاست؛ شماره 3: 360-339.
کلانتری، عبدالحسین (1391). «گفتمان از سه منظر زبانشناختی، فلسفی و جامعه‌شناختی»، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
محمدپور، احمد (1392). «روش تحقیق کیفی؛ ضد روش 2»، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
مقدمی، محمدتقی (1390). نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موفه، تحلیل و نقد آن، مجله‌ی معرفت فرهنگی ـ اجتماعی، شماره 2: 124-91.
نش، کیت (1384). «جامعه‌شناسی سیاسی معاصر»، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: کویر.
نوذری، حمزه (1394). «گفتمانی دیگر از توسعه در ایران»، تهران: دانشگاه خوارزمی.
هال، استوارت (1386). «غرب و بقیه: گفتمان و قدرت»، ترجمه محمود متحد، تهران: آگه.
هوارث، دیوید (1377). «نظریه گفتمان»، فصلنامه علوم سیاسی، ترجمۀ سید علی‌اصغر سلطانی، شماره 2: 183-156.
یورگنسن، ماریان. فیلیپس، لوئیز(1396). «نظریه و روش در تحلیل گفتمان»، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
Carrette, Jeremy R. (2000). Foucault and religion: spiritual corporality and political spirituality, London and New York: Routledge.
Fairclough, n. (1995). critical discourse analysis. London: longma.
Fairclough, n. 1992. Discourse and social change. London: polity pres.
Fasold, ralph. 1990, the sociolinguistics of language, Cambridge.
Jorgensen, m. and Philips, l. (2002). Discourse analysis as theory and method. London: sage.
Laclau, E., & Mouffe, C. (1985). Hegemony and socialist strategy: towards a radical democratic politics. Lonaon: Verso.